a)Birbirine
bağlı olmakla birlikte her biri kendi içinde bağımsız cümlelerin arasında
kullanılır.Bu tip cümleler birbirini açıklayan,güçlendiren ,biri diğerine örnek
olan cümlelerdir.Bu kullanım özellikle atasözlerinde görülür.
*Yer üst
üste iki kez sarsıldı; halk korkuyla sokaklara fırladı.
*Kısa bir
konuşma yaptı; dinleyiciler onu uzun uzun alkışladı.
*Horoz ölür;
gözü çöplükte kalır.
*Yalancının
evi yanmış;kimse inanmamış
b)Virgülle
ayrılmış sözleri ya da söz gruplarını farklı sözlerden ya da söz gruplarından
ayırmak için konur.
*Sayısal
derslerden matematiği,fiziği; sözel derslerden Türkçeyi, coğrafyayı çok
seviyorum.
*Erkek
çocuklara Ali,Murat,Serhat; kız çocuklarına ise Yeşim,Senem,Serpil adları
verilir.
c)Ögeleri
arasına virgül konmuş sıralı cümleleri ayırmada kullanılır:
*Sevinçten,
heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak,kahkahalar atmak,ağlamak istiyorum.
*At ölür,
meydan kalır;yiğit ölür , şan kalır.
*Kel ölür ,
sırma saçlı olur ; kör ölür , badem gözlü olur.
d)Önceki
cümleye “fakat,oysa ,lakin,ancak,çünkü…” gibi bağlaçlarla bağlanan cümlelerde bağlaçlardan önce kullanılır:
*Köye sen
git;ancak orada çok fazla kalma.
*Kazanacağım
;çünkü çok çalışıyorum.
NOT: Noktalı virgül, yukarıda sayılan bağlaçlardan önce
kullanıldığı gibi bunların yerine de kullanılabilir.
*Bugün erken
yatmalıyım;yarın sınav var.
*İşinle ne
kadar küçük olursa olsun ilgilen; hayattaki tek dayanağın odur.
*Sıkı
giyinin ;dışarısı çok soğuk.
e)Öğeler
arasında anlam karışıklığını önlemek için kullanılır:
*Murat;Hasan
,Ali ve Osman’dan daha çalışkanmış.
*Elma;armut,muz
ve üzümden yararlıdır.
f)Özneden
sonra virgüllerle ayrılan eş görevli sözcükler varsa ,özne noktalı virgülle
ayrılır.
*1.yeni
grubunun en ünlü temsilcilerinden olan Orhan
Veli ; dili çok iyi kullanan ,okuyucuyu
değişik bir romantizme sürükleyen , güçlü bir şairdir.
Not: Noktalı virgülden ve virgülden sonra gelen sözcükler –
özel isim değil iseler- küçük harfle başlar.Diğer noktalama işaretlerinden
sonra gelen sözcükler büyük harfle başlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder